Giải mã cơn sốt của bia thủ công (craft beer)

Bia thủ công hay còn được gọi là “craft beer” có thể còn là một khái niệm mới mẻ tại Việt Nam nhưng hiện đang dần được nhân rộng và tạo nên một làn sóng mới trong giới công sở.

Đây không chỉ là cơn sốt nhất thời mà còn là một xu hướng văn hóa mới mẻ, có sức hấp dẫn riêng của mình.

Lấy sáng tạo làm cốt lõi

Craft beer hay còn gọi là bia thủ công, được định nghĩa là loại bia được ủ hay sản xuất tại những xưởng ủ bia có sản lượng nhỏ, thường là những xưởng sản xuất hoạt động độc lập, và áp dụng quy trình ủ bia truyền thống, kết hợp với những nguyên liệu đa dạng để tạo hương vị riêng biệt. Do những quy định giới hạn về sản lượng và quy trình sáng tạo riêng biệt, thị trường bia thủ công chưa phát triển đủ lớn để được coi là một ngành công nghiệp nhưng lại là cơ sở tạo ra những cộng đồng hoạt động rất sôi nổi.

Trên thế giới, các xưởng craft beer xuất hiện đầu tiên tại châu Âu, rồi lan sang châu Mỹ và ngày nay đã trở nên khá phổ biến tại Nhật, Thái Lan và các nước châu Á lân cận. Tuy nhiên, những xưởng ủ bia không cạnh tranh, đối đầu mà lại giống như những người anh em. Mỗi xưởng bia lại mang đến những hương vị bia độc đáo với công thức của riêng mình, được phát triển bởi những “brewmaster” (thợ ủ bia chính). Bia thủ công là sự kết hợp khéo léo từ nguyên liệu truyền thống và sự sáng tạo trong quá trình ủ bia, lên men rồi kết hợp với những nguyên liệu đặc trưng theo từng vùng miền, từng khẩu vị đã tạo nên sự khác biệt.

Các chuyên gia ẩm thực cho rằng quá trình ủ bia có nhiều điểm tương đồng với quá trình làm rượu vang, vì thế việc thưởng thức loại bia này cũng sẽ trở nên đặc biệt hơn nếu bạn dành thời gian tìm hiểu và trải nghiệm.

Khái niệm Craft Beer là một nền tảng sáng tạo để từ đó các xưởng bia có thể liên tục mang đến những hương vị mới, thể hiện tài nghệ của “brewmaster”. Từ những nguyên liệu chính như men bia, mạch nha… mỗi “brewmaster” lại thêm thắt những gia vị khác nhau để làm nên hương vị bia đặc trưng nhất cho thương hiệu của mình. Thật sự không có một giới hạn nào về nguyên liệu để tạo nên điểm nhấn riêng cho bia thủ công, tất cả đều phụ thuộc vào trí tưởng tượng của brewmaster.

Những người nghệ nhân ủ bia ở Nhật dùng đến nước tan ra từ những tảng băng trôi trên vùng biển Okhotsk ở Thái Bình Dương. Còn ở châu Mỹ, cà phê, sô cô la, tiêu đen đều là những nguyên liệu thường được sử dụng. Điều này khiến khách hàng luôn tìm được sự bất ngờ tại bất kỳ “brewpub” (nhà ủ bia nhỏ) nào họ ghé qua. Bản thân mỗi “brewpub” phải luôn làm mới menu bia của mình. Đặc biệt, những dấu ấn mang tính đặc thù của mỗi vùng miền cũng có thể trở thành chất liệu sáng tạo để làm nên những hương vị bia độc đáo mà không phải nơi nào cũng có được.

John Reid – Giám đốc Điều hành của Pasteur Street Brewing Company – là một người Mỹ sống tại Việt Nam được 9 năm, hiện đang rất thành công với thương hiệu bia thủ công được sản xuất ngay tại Tp HCM cùng các cộng sự của mình. Anh cho biết: “Tôi muốn mang mô hình bia thủ công về Việt Nam, đồng thời mang những sản phẩm được làm tại Việt Nam ra thế giới”.

Theo John, ẩm thực Việt Nam đã tạo nên cơn sốt tại nhiều nơi trên thế giới và những nguyên liệu đặc trưng của Việt Nam cũng là nguồn cảm hứng sáng tạo cho những người thợ ủ bia thủ công. Theo những chuyên gia làm bia, Việt Nam là “thiên đường về hương vị”. Họ sử dụng hoa lài, chanh dây, hạt ca cao và cả tiêu đen Phú Quốc, tất cả được thu mua trực tiếp từ các nông trại để tạo hương vị riêng cho từng loại bia.

John Reid còn chia sẻ một tin vui rằng đầu tháng 5 vừa qua, Pasteur Street Brewing Company nhận được giải vàng từ cuộc thi World Beer Cup cho bia Imperial Chocolate Cyclo Stout trong hạng mục Bia Chocolate. Chocolate dùng để làm ra loại bia này chính là chocolate của Marou, làm từ cacao Trinitario thượng hạng được trồng tại Việt Nam.

Giới công sở và thú thưởng thức Craft Beer

Khác với những quán nhậu bình dân đông đúc và tấp nập, những “brewpub” thu hút một lượng lớn dân văn phòng đến gặp gỡ sau giờ làm và thư giãn cùng hương vị bia độc đáo. Với loại bia này, mọi người thưởng thức nhiều hơn là uống như một món giải khát, điều đó đòi hỏi sự tinh tế giống như khi thưởng thức rượu vang hay cocktail.

Bên cạnh nam giới, các vị khách nữ tính cũng khá ưa chuộng loại bia này. Anh John Reid cho hay, hương vị bia được các quý cô công sở ưa thích nhất tại Pasteur Street Brewing Company là Jasmine IPA – một loại bia có nồng độ cồn vừa phải với hương thơm hoa cỏ, đặc biệt là hương hoa lài tinh tế. Loại bia này rất đa dạng về nồng độ cồn, vì vậy bất cứ ai cũng có thể tìm được loại bia vừa ý cũng như vừa sức mình.

Ly của loại bia này thường là loại ly thấp, giúp thực khách thưởng thức khi bia vẫn còn mát lạnh. Nên tránh cầm vào thân ky để thân nhiệt không làm tăng nhiệt độ của ly bia. Nhiều xưởng ủ bia cũng chú trọng phát triển sản phẩm đóng chai. Tuy nhiên, vì loại bia này không có chất bảo quản và đòi hỏi phải được giữ ở nhiệt độ phù hợp nên hương vị nguyên bản cũng như chất lượng của bia chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian ngắn.

Một trong những điều thú vị mà loại bia này mang tới là khách hàng có thể kết hợp các hương vị bia với những món ăn khác nhau để tạo nên sự hòa hợp ấn tượng. Nếu rượu vang được kết hợp theo màu sắc, ví dụ: rượu đỏ kết hợp với những món ăn chế biến từ thịt đỏ (bò, heo,…), rượu trắng kết hợp món ăn chế biến từ thịt trắng (gà, cá,…), thì công thức kết hợp món ăn với bia thủ công lại phức tạp hơn. Phải cân nhắc đến những yếu tố cấu thành hương vị, nồng độ và cảm giác của món ăn để từ đó lựa chọn loại bia phù hợp. Nếu chọn không khéo có thể bia sẽ át hết mùi vị của đồ ăn hay ngược lại.

Không chỉ là xu hướng nhất thời, craft beer tại Việt Nam đang dần thu hút một số lượng khách nhất định, đồng thời hình thành nên một cộng đồng gồm những người có đam mê, nhiệt huyết dành cho công việc sáng tạo đầy thú vị này.